Ομαδική Ψυχοθεραπεία – Λειτουργία και οφέλη

Πρόκειται για τη μορφή εκείνη ψυχοθεραπείας όπου οι θεραπευόμενοι συμμετέχουν σε ομάδες 5- 10 ατόμων υπό την καθοδήγηση- εποπτεία εκπαιδευμένων θεραπευτών και έχει ως κύριο στόχο την αλληλοβοήθεια μεταξύ των θεραπευομένων, μέσα από τα δυναμικά που αναπτύσσονται στην ομάδα και την αλλαγή των σημείων εκείνων στη συμπεριφορά ή την προσωπικότητά τους που τους δημιουργούν μικρές ή μεγάλες δυσλειτουργίες στη ζωή, τις σχέσεις και την καθημερινότητά τους. Οι συναντήσεις της ομάδας πραγματοποιούνται σε εβδομαδιαία βάση και σε συγκεκριμένη ώρα με διάρκεια 90 λεπτών. Στις ομάδες δεν συμμετέχουν μόνο άτομα που αντιμετωπίζουν κοινές δυσκολίες αλλά άτομα που τους απασχολούν διαφορετικά θέματα.

Η συμμετοχή σε μια θεραπευτική συμβουλευτική ομάδα έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα βοηθητική για τα εμπλεκόμενα μέρη. Κάθε μέλος συνειδητοποιεί, πώς αντιλαμβάνονται οι άλλοι τη συμπεριφορά και τη στάση του, πώς δηλαδή οι άλλοι αντιδρούν και πώς αισθάνονται από την στάση και τους ρόλους που παίρνει απέναντί τους στο «εδώ και τώρα». Έτσι η ομάδα λειτουργεί σαν «καθρέφτης» για το κάθε άτομο και το βοηθάει να αντιληφθεί με ποιο τρόπο η συμπεριφορά του επηρεάζει κατ’ επέκταση και τις σχέσεις του στον «έξω κόσμο», εκτός ομάδας. Μ’ αυτόν τον τρόπο μαθαίνει αυτό που συμβαίνει στο «εδώ και τώρα» της ομάδας- που περιλαμβάνει τη «στάση» που κρατάει το ίδιο απέναντι στους άλλους, τα συναισθήματα του ίδιου και των άλλων, τις αντιδράσεις που προκαλεί και τις αλληλεπιδράσεις που δημιουργούνται- να το αναγνωρίζει και να το αξιολογεί σε κάθε αντίστοιχη κατάσταση εκτός ομάδας. Η διαδικασία αυτή είναι εξαιρετικά βοηθητική για τα μέλη της ομάδας να αποκτήσουν επίγνωση του «τι φταίει», «τι δεν πάει καλά» στις σχέσεις τους με τους άλλους και έτσι να το διορθώσουν.

Πέρα από αυτή τη διαδικασία, που περιγράφει συνοπτικά τη λειτουργία μιας ομάδας, ένα άτομο μπορεί να ωφεληθεί από τη συμμετοχή του σ’ αυτήν και με άλλους τρόπους. Πολλοί από τους συμμετέχοντες σε ομάδα πριν από αυτή την εμπειρία πιστεύουν πως είναι οι μοναδικοί που βιώνουν μια συγκεκριμένη δύσκολη κατάσταση, ή ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα. Στην ομάδα διαπιστώνουν ότι μοιράζονται τα ίδια συμπτώματα, τα ίδια συναισθήματα, τις ίδιες ανησυχίες με άλλα μέλη κι αυτό δρά λυτρωτικά και ανακουφιστικά. Αλλά και το κίνητρο για αλλαγή ενισχύεται σημαντικά όταν τα άτομα θεωρούν ότι οι καταστάσεις που βιώνουν είναι τόσο βαριές και αξεπέραστες που δεν έχει νόημα να προσπαθήσουν να τις αλλάξουν. Στην ομάδα έρχονται σε επαφή με άτομα που αντιμετώπιζαν ίδια ή παρόμοια προβλήματα και έχουν ήδη κατορθώσει να εξελιχθούν. Μέσα από τον παραδειγματισμό παρακινούνται να προσπαθήσουν.

Το παράδειγμα επίσης των ατόμων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση και την επικοινωνία με άλλα άτομα είναι ενδεικτικό της θετικής επίδρασης της ομάδας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ενώ διαθέτουν εξαιρετικά δυναμικά ως άτομα αδυνατούν να τα εκφράσουν και στους γύρω τους επειδή δεν διαθέτουν ικανό αριθμό τεχνικών επικοινωνίας ή έχουν χαμηλό δείκτη κοινωνικών δεξιοτήτων. Για τα άτομα αυτά η κοινωνικοποίηση είναι δύσκολη υπόθεση και σε κάποιες περιπτώσεις, είτε αποσύρονται και αποφεύγουν να συγχροτιστούν με άλλα άτομα για να αποφύγουν τα δύσκολα συναισθήματα που τους προκαλεί μια τέτοια συνθήκη, όπως το άγχος μήπως δεν γίνουν αποδεκτοί ή «ντροπιαστούν», είτε εκδηλώνουν σωματικά συμπτώματα όταν βρίσκονται με άλλα άτομα. Η ομάδα, μέσα από το ασφαλές πλαίσιο που εξασφαλίζει, με τη στήριξη και την ενθάρρυνση των άλλων μελών και των συντονιστών της, έρχεται να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια των ατόμων αυτών να καταπολεμήσουν το άγχος και τα συμπτώματά τους, να πειραματιστούν με νέα μοντέλα επικοινωνίας και τελικά να μπορέσουν να ενταχθούν ομαλά σε μια κοινωνική ομάδα, απαλλαγμένοι από οποιοδήποτε σωματικό ή ψυχικό σύμπτωμα. Τέλος, η συνοχή της ομάδας και η αίσθηση που αποκομίζουν τα μέλη ότι ανήκουν σε ένα πλαίσιο όπου υπάρχουν όρια που εξασφαλίζουν καταρχήν το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων και κατά δεύτερον την ομαλή, δημιουργική και εποικοδομητική αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών, καθώς και η αποδοχή άνευ όρων από πλευράς των θεραπευτών είναι τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν την εγγύηση ότι ο κάθε θεραπευόμενος ενθαρρύνεται να εκφραστεί ελεύθερα, σε ένα περιβάλλον που ο ένας σέβεται την προσωπικότητα του άλλου και η κριτική δεν έχει στόχο να μειώσει τον κρινόμενο αλλά να του δώσει έναυσμα για περαιτέρω ανάπτυξη.